Cytologia? Badanie, które może uratować Ci życie

Czy pamiętasz, kiedy ostatni raz robiłaś cytologię? A czy wiesz, że 3 minuty na fotelu ginekologicznym, mogą uratować Ci życie? Dzięki regularnemu wykonywaniu cytologii, możesz żyć! Teoretycznie wie to każda z nas, ale przecież wciąż nie mamy czasu, żeby umówić się na wizytę u ginekologa. Trzeba przecież zadzwonić, wybrać termin, może nawet wyjść wcześniej z pracy. Potem poczekać w kolejce, zdjąć majtki przed (często) obcym facetem i spędzić na fotelu kilka minut. Wiesz, znam wiele kobiet, które znajduje setki powodów, by odłożyć cytologię i tak niewiele, które się regularnie badają.

Cytologia – co to jest i jak często robić?

Cytologia to podstawowe badanie profilaktyczne w kierunku raka szyjki macicy. Lekarz pobiera wymaz z szyjki macicy za pomocą specjalnej szczoteczki. Całe badanie trwa kilka minut (włącznie z wejściem i zejściem z fotela) i jest praktycznie bezbolesne, czasami może towarzyszyć mu lekki dyskomfort. Szukając informacji odnośnie częstotliwości, natknęłam się na kilka wytycznych. Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników mówi o badaniu raz na 5 lat (?!), Narodowy Fundusz Zdrowia wskazuje na cytologię co 3 lata, ale wielu specjalistów zaleca powtarzanie tego badania co roku.

O takiej właśnie regularności wciąż powtarza Nicole Sochacki-Wójcicka – Mama Ginekolog. Zachęca kobiety do regularnych badań profilaktycznych (nie tylko cytologii, ale także usg piersi, czy zwykłej morfologii), bo to pozwoli wykryć chorobę we wczesnym stadium.

#badamsieregularnie

Jak pobiera się wymaz z szyjki macicy

Kobieta siada na fotelu ginekologicznym, lekarz wsuwa wziernik w pochwę i specjalną szczoteczką pobiera wymaz. To elastyczne narzędzie, wykonane ze specjalnego materiału, które pozwala pobrać materiał z nawet niedostępnego na pozór miejsca. Dzięki temu wynik będzie bardziej miarodajny. Szczoteczka została w 2006 uznana przez Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników, jako zalecane narzędzie, którym powinno się wykonywać cytologię.

Kiedyś wykonywano to badanie za pomocą drewnianej szpatułki lub patyczka, na którego końcu nawinięty był kawałek waty. Niestety, nie umożliwiają one pobrania wymazu z newralgicznych miejsc. Waciki są nieskuteczne i niedokładne, zwróć więc uwagę na to, czym ginekolog pobiera wymaz.

Czynniki ryzyka – rób cytologię co roku

Istnieją pewne czynniki, które zwiększają ryzyko wystąpienia nowotworu, wtedy konieczna jest coroczna cytologia. Rób badanie co roku gdy:

• masz w najbliższej rodzinie przypadek nowotworu szyjki macicy;
• Twój układ odpornościowy jest osłabiony (chemioterapia, stosowanie sterydów, przeszczep narządów);
• jesteś nosicielką wirusa HIV;
• Twoja mama, będąc z Tobą w ciąży przejmowała DES – syntetyczny estrogen;
• jesteś w trakcie leczenia nadżerki, dysplazji lub przedrakowego stanu szyjki macicy.

Wykonuj cytologię co roku, jeśli często zmieniasz partnerów seksualnych. W takiej sytuacji znacząco wzrasta ryzyko zakażenia wirusem HIV.

Kiedy pierwszy raz zrobić cytologię i co ma z tym wspólnego HPV

Kwestia wieku jest sporna. Ministerstwo Zdrowia zachęca do badań profilaktycznych kobiety pomiędzy 25tym a 59tym rokiem życia, znalazłam też źródła, które mówią o pierwszym badaniu w wieku 20-25 lat. W tytule wspomniałam o wirusie HPV – zdecydowana większość  nowotworów złośliwych szyjki macicy wywoływana jest właśnie przez HPV, czyli wirus brodawczaka ludzkiego. Do zakażenia dochodzi drogą płciową, więc jeśli rozpoczęłaś współżycie powinnaś zrobić cytologię.

To, że jesteś nosicielem wirusa HPV nie oznacza, że musisz zachorować na raka szyjki macicy. Zwiększa to ryzyko, ale nie jest jednoznaczne z chorobą.  Państwowy Zakład Higieny podaje, że 50-80% aktywnych seksualnie kobiet i mężczyzn w ciągu swojego życia było lub będzie zakażonych. Jak widzisz, jest to częste zjawisko, dlatego tym bardziej zachęcam Cię to regularnej cytologii.

Jak często robić cytologię

Przyjmuje się, że cytologię powinno się wykonywać co około 3 lata, pod warunkiem, że ostatni wynik był prawidłowy. Najlepiej jednak robić to co roku, razem z USG dróg rodnych i piersi. Cytologię powinna wykonywać każda kobieta w wieku:

• poniżej 25 roku życia – jeśli jest aktywna seksualnie od min. 3 lat;
• powyżej 25 roku życia – bez względu na to czy współżyje, czy nie.

Cytologia u dziewicy – czy można ją robić

Tak jak wspomniałam wyżej – tak, cytologia może być przeprowadzona u dziewicy. Jeśli skończyłaś 25 lat i jesteś dziewicą, powinnaś wykonać to badanie. Błona dziewicza ma kształt półksiężyca, a co za tym idzie – nie zarasta całego wejścia do pochwy. Dlatego właśnie istnieje możliwość przeprowadzenia cytologii, bez uszkodzenia błony dziewiczej. Lekarz powinien użyć specjalnego wziernika, który jest cieńszy niż standardowy. Ważna jest również precyzja i delikatność.

Nie każdy ginekolog będzie chciał przeprowadzić to badanie, warto więc podczas umawiania się, wspomnieć o tym fakcie. Jeśli specjalista nie wykonuje badań u kobiet, które nie współżyją, będziesz mogła poszukać innego, nie tracąc czasu w gabinecie. Na wizycie, powinnaś ponownie poinformować lekarza o tym, że jesteś dziewicą, nie czekaj aż Cię zapyta. Niektórzy lekarze twierdzą, że cytologia jest zbędna u dziewicy, ponieważ bez współżycia nie zarazi się ona wirusem HPV. To błędne założenie, ponieważ nawet wśród kobiet, które nigdy nie współżyły, zdarzają się takie infekcje.

Ile kosztuje cytologia i jak długo czeka się na wyniki

Oficjalnie raz na 3 lata takie badanie opłaci nam NFZ, w praktyce wygląda to jednak tak, że możesz wykonać cytologię nieodpłatnie, w ramach funduszu, częściej. Jeśli chcesz wykonać badanie w prywatnej placówce, to jego koszt wyniesie około 30-50 zł. Myślę, że Twoje zdrowie jest bezcenne i uda Ci się raz w roku wydać te kilkadziesiąt złotych. Kiedy możesz spodziewać się wyniku? Zazwyczaj po tygodniu. Nie pomogę Ci w zinterpretowaniu go, od tego są specjaliści.

Czemu powinno się robić cytologię

Cytologia po prostu może uratować Twoje życie. Wyniki badania, powiedzą, czy masz stan przedrakowy, a co za tym idzie – możesz zapobiec rozwojowi raka szyjki macicy. Jeśli będziesz robić cytologię regularnie i zmianę wykryje się bardzo wcześnie, wtedy masz ogromną szansę na całkowite wyleczenie. Cytologia pozwala również wykryć infekcje dróg rodnych, a także nieprawidłowe komórki, które kiedyś mają wysokie prawdopodobieństwo zostania nowotworowymi. Tylko szybka diagnoza i odpowiednie leczenie, pozwoli wygrać z rakiem. Dlatego właśnie tak ważne jest częste i regularne przeprowadzanie cytologii.

Cytologia pozwala wykryć raka

Wynik cytologii, pozwala wykryć około 90% przypadków raka szyjki macicy. Zawsze jest ryzyko, że nie zostanie on odkryty, ale szanse na wczesne wykrycie zdecydowanie się zwiększają. Badanie to, często pozwala wykryć także raka trzonu macicy (50% przypadków) i raka jajnika (10% przypadków).

Jak przygotować się do cytologii

Cytologia to proste i szybkie badanie, które wykona ginekolog w swoim gabinecie. Trzeba jednak pamiętać, że wiele czynników może fałszować wyniki. Jeśli przechodzisz stan zapalny dróg rodnych (masz np. upławy, świąd, pieczenie), wtedy lepiej przełożyć wizytę i umówić się na inny termin, gdy sytuacja już się ustabilizuje.

Aby wynik cytologii był miarodajny, powinnaś także unikać 2 dni przed badaniem:

• długich kąpieli w wannie;
• globulek, kremów i innych medykamentów stosowanych w postaci dopochwowej;
• proszków lub dezodorantów dopochwowych;
• uprawiania seksu lub używania wibratora.

Cytologia a okres

Nie, nie powinno się robić cytologii w czasie miesiączki. W tym okresie ginekolog nie powinien pobierać wymazu z pochwy, ponieważ wyniki cytologii mogą być mało wiarygodne diagnostycznie. Najlepszy termin, w którym powinnaś umówić się na cytologię, to czas przypadający na środek cyklu, czyli od około 10. do 20. dnia.

Dlaczego właściwie opowiadam Ci o cytologii?

Bardzo lubię oglądać na  YouTube’ie inspirujące materiały video – TEDx Talks. Pewnego wieczora trafiłam na wystąpienie Agi Szuścik – To się nie zdarza.

Fajna, zgrabna kobieta zaczęła opowiadać o sobie, a chwilę później padły słowa:

Byłam w środku swojej wystawy doktorskiej, gdy okazało się, że mam raka szyjki macicy. Gdybym robiła cytologię co roku, uniknęłabym tego.

Aga Szuścik

Ja ostatnią cytologię zrobiłam kilka miesięcy temu dzięki Mamie Ginekolog, po prawie 3 latach przerwy. Mi się udało, jestem zdrowa. Nie wszystkie kobiety, mają tyle szczęścia co ja. Rak szyjki macicy, wg Ministerstwa Zdrowia, zajmuje szóste miejsce w rankingu zarejestrowanych nowotworów wśród kobiet w Polsce. Złośliwa odmiana nowotworu szyjki macicy zabija co siódmą kobietę chorą na raka.

Mam nadzieję, że teraz umówisz się na badanie i zrobisz cytologię. 

(Agnieszko, dziękuję Ci za ten materiał i za opowiedzenie Twojej historii. Przekazałam ją dzisiaj 5 bliskim mi kobietom, dedykuję Ci również ten wpis.)

Pamiętaj o samobadaniu piersi

Rak szyjki macicy zabija każdego roku wiele kobiet, o wiele za dużo. Razem z nim spustoszenie sieje nowotwór piersi. Tutaj znajdziesz artykuł o tym, jak prawidłowo przeprowadzić samobadanie piersi: https://www.magdapisze.pl/zycie/a-czy-ty-dotykasz-swoich-piersi-czyli-jak-przeprowadzic-samobadanie

Pamiętaj, że regularne badania profilaktyczne pozwalają wykryć nowotwór na wczesnym etapie, a co za tym idzie zwiększa się Twoja szansa na długie i zdrowe życie.