Ten problem dotyczy większości ludzi – próchnica jest zjawiskiem niezwykle powszechnym. Największy wpływ na nasze zęby ma nieodpowiednia higiena jamy ustnej i dieta bogata w cukry. Faktem jest też to, że zdecydowanie lepiej jej zapobiegać, niż leczyć. Poniżej znajdziesz odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania w temacie próchnicy.
Spis treści
Co to jest próchnica?
Teoretycznie każdy wie, czym jest próchnica. To czarne plamy na naszych zębach, ubytki i wielki problem. Jak jednak definiują próchnicę specjaliści? To ograniczony proces patologiczny w obrębie jamy ustnej, za który odpowiedzialne są bakterie próchnicotwórcze. Najpierw następuje demineralizacja, a następnie rozpad tkanki zęba.
Nie każdego próchnica dotyka, różni się także to w jaki sposób psują nam się zęby. Można jednak wskazać 4 czynniki, które sprzyjają temu procesowi:
- nieprawidłowe nawyki żywieniowe – dieta bogata w cukry;
- obecność bakterii próchnicotwórczych, rozkładających węglowodany do kwasów;
- indywidualna podatność szkliwa;
- czas działania cukrów na powierzchnię zębów.
Jak powstaje próchnica?
Cukry, które dostarczamy naszemu organizmowi obniżają pH w płytce nazębnej i całej jamie ustnej, czego wynikiem jest metabolizm węglowodanów i powstawanie kwasów. Trzeba wspomnieć, że płytka nazębna jest kleistą substancją pokrywającą zęby. W momencie, gdy połączy się z cukrami, powstają wspomniane kwasy, które osłabiają, a nawet niszczą szkliwo. Jeśli stan ten utrzymuje się długo w jamie ustnej, a higiena jest przeprowadzana nieprawidłowo – zdecydowanie wzrasta ryzyko wystąpienia próchnicy.
Jak rozpoznać próchnicę?
Oczywiście każdy wie, jak wygląda zaawansowana próchnica. Pytanie brzmi, jak wykryć ją na tyle szybko, by móc zareagować na czas i uniknąć bolesnego leczenia. Pierwszą przesłanką, która powinna Cię zaniepokoić jest biaława plamka na powierzchni szkliwa. Gdy zaczyna robić się lekko chropowata, a następnie ciemnieje – to właśnie moment, w którym powinniśmy udać się do stomatologa.
Jeśli jednak to nie nastąpi, bakterie docierają do zębiny, zmiękczają ją i oprócz czarnej plamy, mamy też dodatkowe atrakcje, takie jak nadwrażliwość. Następnym etapem jest dotarcie próchnicy do miazgi zęba, a potem stan zapalny i ból. To zazwyczaj ten moment, w którym udajemy się do specjalisty na bolesne leczenie, którego można było uniknąć.
Czy można zarazić się próchnicą?
Zdecydowanie tak! Próchnicą możemy zarazić się podczas pocałunków, korzystania ze wspólnych szklanek i sztućców, a także dotykając tubką od pasty włosia szczoteczki. Najbardziej narażone na zarażenie są małe dzieci, które całowane są przez opiekunów, a także oblizywaną podczas karmienia łyżeczką czy smoczkiem.
Jakie są przyczyny powstawania próchnicy?
Pierwsza z nich to nieprawidłowa higiena jamy ustnej, o której już wspominałam. Każdy wie, że powinno się szczotkować zęby przynajmniej 3 razy dziennie, a także używać nici dentystycznej i płynu do płukania, ale niestety nie zawsze zasady te są wykorzystywane w praktyce. Czyścimy zęby, ale często zapominamy o przestrzeniach między zębami, w których lubą gnieździć się bakterie.
Jak w takim razie prawidłowo dbać o higienę jamy ustnej? Najlepiej myć zęby po każdym posiłku, a przynajmniej rano i wieczorem. Włosie szczoteczki powinno być dopasowane do indywidualnych potrzeb, ale nie może być za twarde, ponieważ uszkodzi szkliwo. Podczas każdego mycia, szczotkujemy powierzchnię zębów około 2-3 minut, wykonując ruchy okrężne i wymiatające. Warto wypłukać jamę ustną płynem, a przestrzenie między zębami wyczyścić nicią dentystyczną lub irygatorem. Nie zapominaj też o czyszczeniu języka!
Kolejną przyczyną jest nieprawidłowa dieta, czyli dostarczanie organizmowi dużej ilości cukrów, a niewielkiej ilości fosforu, wapnia i magnezu, a także witaminy D, A, E i C. Powinno się także wyeliminować popijanie posiłków słodką herbatą, sokami lub napojami gazowanymi. Jeśli mamy taką potrzebę, róbmy to wodą, która świetnie wypłucze drobnoustroje.
Niekorzystnie na stan jamy ustnej wpływa oczywiście dym papierosowy i zawarte w nim substancje. Często wpływ na nasze zęby mają także przyjmowane leki lub terapia antybiotykowa. Dużym problemem jest jednak wysuszenie jamy ustnej, a co za tym idzie – niewielka ilość śliny. To ona pomaga trawić pokarm i usuwać niebezpieczne związki.
Jak zapobiegać próchnicy?
Zapobieganie próchnicy, to eliminowanie przyczyn jej powstawania. Zaczynamy więc od prawidłowej higieny jamy ustanej – szczotkowanie zębów przynajmniej 2 razy dziennie przez 2-3 minuty, wymiatającymi i okrężnymi ruchami oraz stosowanie płynów i nici. Ograniczamy także cukry w diecie i dbamy o to, by jeść pokarmy bogate w fosfor, magnez, wapń oraz witaminy. Regularnie pojawiamy się w gabinecie stomatologicznym na przeglądach i leczymy próchnicę w pierwszym stadium, nie czekamy na stan zapalny i ból. Unikamy używek i pijemy dużo wody.
Czy istnieją domowe sposoby na próchnicę?
Jeśli boli Cię ząb, a na powierzchni szkliwa widzisz ciemne plamy, nie ma już odwrotu. Musisz udać się do dentysty. twoim domowym sposobem może być jedynie… samodzielne wyrwanie zęba, bo samodzielnie wyleczyć się go nie da. Domowym sposobem jest profilaktyka, czyli zapobieganie próchnicy, gdy jednak mimo to zawita do Twojej jamy ustnej, pomoże już tylko specjalista.
Przeczytaj także: JESTEM DOROSŁA I BOJĘ SIĘ DENTYSTY!
Źródła:
A. Gębska, UZYSKIWANIE WCZESNYCH POSTACI PRÓCHNICY SZKLIWA ZĘBÓW LUDZKICH METODAMI IN VITRO, Gdańska 2009
Próchnica: Historia, Mechanizmy Powstawania i Obrony oraz Niefluorkowe Metody Prewencji, Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Wydział Farmaceutyczny, 2018
[…] PRÓCHNICA – CZYM JEST I JAK JEJ ZAPOBIEGAĆ […]